ZAS Labgids - Ijzerverzadiging (berekende)

Klinisch toepassingsgebied:
Transferrine is het belangrijkste transporteiwit voor ijzer in het plasma. Het is een b-globuline met MG van 89000. Het staat in voor het transport van ijzer en de afgifte ter hoogte van de weefsels. Eén molecule transferrine heeft 2 bindingsplaatsen voor een ijzeratoom. Het geheel van alle bindingsplaatsen voor ijzer op het circulerend transferrine is de totale ijzerbindingscapaciteit (TIBC), die kan worden berekend uit de transferrine concentratie: 1 mol transferrine bindt 2 mol Fe3+ of 1 mg transferrine bindt 1.25 µg Fe3+. In normale omstandigheden zijn 20 tot 45% van de bindingsplaatsen bezet d.i. de transferrine ijzersaturatie. De concentratie van transferrine wordt geregeld door de beschikbaarheid van Fe; in geval van ijzergebrek stijgt de plasmaconcentratie, worden minder bindingsplaatsen op het transferrine bezet waardoor de transferrine ijzerverzadiging afneemt. Na een succesvolle behandeling met ijzer keert transferrine naar een normaal niveau terug. Bij een ijzerovermaat zal de toename van de ijzervoorraad aanvankelijk leiden tot een toename van de transferrine ijzerverzadiging De bepaling van de plasma transferrine concentratie is nuttig bij de differentieel diagnose van anemie en om de behandeling ervan op te volgen en bij verdenking op overbelading met ijzer.

Verhoogde waarden: Hemochromatose, overmatige ijzerinname, thalassemie, vitamine B6 deficiëntie, aplastische anemie. Verlaagde waarden: Hypochrome anemie, zwangerschap

Opmerkingen: Ijzerverzadiging = Fe x 100 / TIBC
- Een bij herhaling gevonden nuchtere waarde >60% van de transferrine-verzadiging maakt hemochromatose waarschijnlijk. Diagnose wordt ondersteund door verhoogd serumferritine en afgerond met leverbiopt (bepaling 'hepatic iron index', dd. secundaire hemochromatose) en ev. CT-scan (hypofyse, pancreas, enz…)
- Bij ijzergebrek neemt de transferrine-ijzersaturatie af en neemt de concentratie van transferrine toe (productie van transferrine wordt gestimuleerd). Naast verhoogd transferrine vindt men een verlaagd ferritine. Is er tevens een chronische aandoening of een ernstige ondervoeding aanwezig, dan kan transferrine licht verhoogd of zelfs normaal zijn.
- Anemie bij chronische aandoening (bv reumatoide artritis) kan onderscheiden worden van ijzerdeficiëntie als : MCV niet verlaagd (>80 fl), transferrine normaal of verlaagd, ferritine verhoogd (>50 µg/l) en andere oorzaken van anemie uitgesloten zijn. Een ijzerkleuring van een beenmergaspiraat kan uitsluitsel geven in twijfelgevallen. Zie Ned.Tijdschrift Geneeskunde 1992; 136, 864-868.